Układy wodne - funkcjonowanie

Coraz częstsze powodzie ,a także problemy z odtwarzaniem rezerw wód podziemnych i opadaniem poziomu wód gruntowych szczególnie na terenach zabudowanych, powodują zmiany w sposobie zagospodarowania opadów.

Naturalny obieg wód powinien pozostać nienaruszony lub odtworzony.

Retencjonowanie, wykorzystywanie w celach użytkowych, rozsączanie do gleb to nie tylko właściwe sposoby przeciwdziałania "stepowieniu" środowiska i ochrony przeciwpowodziowej ale również źródło znacznych oszczędności.

Zagospodarowanie wód opadowych w miastach, dotyczy nie tylko kwestii spowalniania i ograniczania spływu, ale wiąże się również z problemami retencji oraz oczyszczania wód.

Coraz szersze zastosowanie zyskują zdecentralizowane systemy, dążące do odtworzenia naturalnego cyklu obiegu wód opadowych... Rozwiązania takie, choć ograniczone w skali swojego oddziaływania, przyczyniają się jednak do szeroko stosowanego efektu kumulatywnego oraz do wyraźnie dającego się odczuć efektu redukcji odpływu.

Zasadniczymi źródłami zanieczyszczeń wód opadowych są:
- aerozole wymywane z powietrza oraz osiadłe,
- zanieczyszczenia spłukiwane z powierzchni ziemi.

Ładunek zanieczyszczeń w wodach opadowych i ich stężenie zależą od intensywności deszczu, czasu jego trwania, okresu pogody bezdeszczowej poprzedzającej opad, stopnia zanieczyszczenia atmosfery, ilości terenów zielonych w okolicy, rodzaju nawierzchni terenów utwardzonych, sposobu oczyszczania ulic itp.

 

Porównanie zanieczyszczeń deszczu i spływów z dróg
(źródło Raport 2005 Sawicka-Siarkiewicz)

 

Skład ścieków z 1 km szosy szer. 7,5m
(źródło Meisner 2003)

 

Zbiorniki retencyjne

Zbiorniki retencyjne rządzą się tymi samymi prawami ekologii jak naturalne niewielkie zbiorniki wodne, posiadające stosunkowo niewielką głębokość. Znajdująca się w nich woda, mieszana jest poprzez wiatr i znajduje się w ciągłym kontakcie z osadami dennymi. Przedostają się z nich tzw. nutrienty z powrotem do toni wodnej . Produktywność czyli tzw. stopień trofii uzależniony jest właśnie od ich stężenia.

 

Wody oligo ,eutro i politroficzne

 

Zawartość fosforu w strefie Trofii

 

Decydującym elementem są zawarte w wodzie fosforany.

Wody oligo, eutro i politroficzne

 

Zbiorniki oligotroficzne, posiadające niewielkie stężenia fosforanów charakteryzują się stosunkowo niewielką produkcją roślinną . Żyją w nich wyspecjalizowane rośliny oraz występuje stosunkowo niewielka ilość glonów. Zbiorniki eutroficzne cechuje znacznie wyższa produktywność , zależnie od tego, jak dużo występuje w nich roślin wodnych.

 

Wpływ roślin na jakość wody

 

Mogą być one bardzo przeźroczyste, szybko jednak zarastają, a biomasa z obumarłych roślin akumulowana jest w formie torfu, w strefach przybrzeżnych . Zbiorniki o takiej samej ilości fosforanów, ale pozbawione roślinności wodnej, posiadają zieloną, nieprzeźroczystą wodę, która na skutek działania zooplanktonu bywa przejściowo przeźroczysta ( efekt zwany grazing ). Efektem obumierania planktonu stają się półpłynne szlamy ,czyli osady pokrywające całe dno. Ulegają dodatkowo łatwo zamąceniu, a w okresach tzw. zakwitów glonów, powierzchnia pokryta jest mało estetycznym, zielonym kożuchem . Dla tych wód charakterystyczne jest występowanie znacznych ilości glonów tzw. nitkowatych , które często w wyniku wytwarzania znacznych ilości tlenu, wypływają na powierzchnię zbiornika. Nocą szybko dochodzi, w wyniku oddychania, do braku tlenu, co powoduje obumieranie wodnych organizmów i śnięcia ryb . Politrofia charakteryzuje się trwałym zielonym zabarwieniem wody oraz tworzącymi się na powierzchni kożuchami. Często spotykane jest seledynowe zabarwienie wody ,wywoływane przez toksyczne sinice. Zjawisku temu towarzyszy nieraz „rybi” zapach. Rosnące w takim stawie rośliny, nie są w stanie zmagazynować nutrietów. Permanentny brak tlenu, na skutek rozkładu materii organicznej w zacienionych warstwach , prowadzi do silnych procesów redukcyjnych , którym towarzyszy wydobywanie się gazów o niezbyt przyjemnym zapachu, takich jak metan czy siarkowodór . Jeśli retencjonowana jest nieoczyszczona woda z dróg, (zawartość 1-2 mg/l P bez stosowania systemów oczyszczających, to można być raczej pewnym , że zbiorniki retencyjne będą miały charakter wód politroficznych. Dla porównania wody opadowe posiadają 50- 100 krotnie niższe koncentracje P.

 

Sukcesja fitoplanktonu w ciągu roku (wg Oduma)

 

Porównanie sztucznych zbiorników wodnych
wszystkie prawa zastrzeżone przez marcin gąsiorowski